با گشت‌و‌گذاری در دنیای اتریوم، به خبرهای مربوط به اتریوم ۲.۰ بر خورد خواهید کرد. اما اتریوم ۲.۰ چیست و چرا مهم است؟ در این مقاله از «اکس نوین» قصد داریم تمام جزئیات اتریوم ۲.۰ (Ethereum 2.0) را مثل همیشه به زبان ساده بیان کنیم. با ما همراه باشید!

مقدمه؛ چند خط در مورد اتریوم

شمایی که به دنبال فهمیدن مفهوم اتریوم ۲.۰ هستید، احتمالاً می‌دانید اتریوم چیست؟ اما محض اطمینان یک معرفی کوچک از اتریوم این است:

شبکه بلاکچین اتریوم با ارزدیجیتال اتر، دومین ارز دیجیتال برتر بازار ارزهای دیجیتال است. در حقیقت اگر بیت کوین پادشاه ارزهای دیجیتال باشد، اتریوم ملکه آن به شمار می‌آید. اتریوم یکی از بهترین پلتفرم‌های غیرمتمرکز است و به نوعی بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند محسوب می‌شود.

از زمان انتشار اتریوم در سال ۲۰۱۵، این شبکه به رهبری ویتالیک بوترین، پله‌های توسعه و ترقی را یکی پس از دیگری پیموده و حالا در آستانه مرحله بزرگتری قرار دارد و آن چیزی نیست جز راه اندازی کامل اتریوم ۲.۰!

اما اتریوم ۲.۰ چیست؟

اتریوم ۲.۰، که آن را به اختصار با Eth2 نمایش می‌دهند، یک به روزرسانی در شبکه بلاکچین اتریوم است. هدف از این ارتقاء و به روزرسانی، افزایش سرعت، کارایی و مقیاس پذیری شبکه اتریوم است تا بتواند تراکنش‌های بیشتری را پردازش کند.

اتریوم ۲.۰ قرار است طی چند فاز شروع به کار کند. فاز صفر اتریوم در دسامبر سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد.

اتریوم با اتریوم ۲.۰ چه تفاوت‌هایی دارد؟

همان‌طور که گفتیم اتریوم ۲.۰ به نحوی قرار است نقش منجی اتریوم را بازی کند. نجات دهنده‌ای که با آمدنش تغییرات بسیار زیادی در اتریوم اتفاق خواهد افتاد. بیایید با یکدیگر این تغییرات را بررسی کنیم!

اتریوم ۲.۰ همانند بیت کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار(proof of work) استفاده می‌کند. این در حالی است که در اتریوم ۲.۰، از مکانیزم اجماع اثبات سهام (proof of stake) استفاده خواهد شد.

تفاوت مکانیزم اثبات سهام و اثبات کار در چیست؟

در بلاکچین‌هایی مانند اتریوم، ضروری است که تراکنش‌ها با شیوه‌ای غیرمتمرکز اعتبارسنجی و تأیید شوند. همان‌طور که گفتیم اتریوم نیز همانند سایر ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین از ساز و کار اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می‌کند.

در این شیوه، ماینرها( یا همان استخراج کنندگان) با استفاده از از کامپیوترهایی با توان پردازش بالا و مصرف برق زیاد، معماهای پیچیده ریاضی را حل کرده و تراکنش های جدید را تأیید می‌کنند. اولین ماینری که بتواند معمای بلاک را حل کند، تراکنش جدید را به تراکنش‌های موجود در بلاکچین افزوده و همچنین و سپس بلاک جدید به سایر بلاک‌ها اضافه می‌شود.

درآمد ماینرها از کجاست؟ ماینرها در قبال این کار چه چیزی نصیبشان می شود؟

در حقیقت سودی که ماینرها به دست می‌آورند همان رمزارزهاست. یعنی ماینر تلاش می‌کند تراکنش تأیید شود، تأیید که شد کارمزد می‌گیرد!

نکته حائز اهمیت اما این است که این فرآیند تأیید تراکنش‌ها، بسیار انرژی‌خواه و هزینه‌بر است.

در مکانیزم اثبات سهام (PoS) دیگر ماینری وجود نخواهد داشت! در حقیقت اعتبارسنج‌ها جای استخراج کنندگان را خواهند گرفت. اعتبارسنج‌ها با سپرده‌گذاری دارایی خود، حق تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها را پیدا خواهند کرد. یعنی هر کس پول بدهد، نظر بدهد!

در حقیقت مکانیزم اثبات سهام به جای اتکا به نیروی برق و عملکرد فیزیکی استخراج‌کنندگان، به سپرده‌های دارندگان اتر متکی است!

در این مکانیزم، اعتبار سنج‌ها بر اساس میزان سپرده و مدت زمان سپرده انتخاب می‌شوند. سایر اعتبارسنج‌ها نیز می‌توانند تأیید کنند که یک بلاک جدید اضافه شود. وقتی که تأیید کافی به دست آمد، بلاک جدید به بلاکچین اضافه می‌شود.

در این مکانیزم به اعتبارسنج‌ها برای تأیید بلاک‌ها پاداش داده می‌شود.

مکانیزم اثبات سهام به صرفه‌تر است

مکانیزم اثبات سهام، در حقیقت نیاز به سیستم‌هایی با پردازش بسیار قوی و برق مصرفی بسیار زیاد را از الگوریتم اجماع کنار گذاشته‌است. این بدان معناست که دیگر برای تضمین امنیت یک بلاکچین به قدرت محاسباتی زیادی احتیاج نخواهد بود.

تفاوت اتریوم ۱.۰ و ۲.۰ چیست؟

اما سؤال مهم اینجاست، تفاوت اتریوم ۱.۰ و ۲.۰ در چیست؟

۱.      اتریوم ۲.۰ نسبت به اتریوم ۱.۰ مقیاس پذیرتر است

یکی از دلایل اصلی ارتقا به اتریوم  ۲.۰ مقیاس پذیری است. با اتریوم ۱.۰، شبکه فقط می‌تواند حدود ۳۰ تراکنش در ثانیه را انجام دهد که این به نوبه خود باعث تأخیر در تراکنش‌ها و ازدحام و شلوغی شبکه می‌شود. اتریوم ۲.۰ اما نوید انجام تا ۱۰۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه را می‌دهد. این افزایش از طریق زنجیره‌های شارد انجام خواهد شد.

زنجیره شارد چیست؟

زنجیره شارد(Shard Chain) در حقیقت مکانیزمی برای بهبود مقیاس پذیری است. شاردینگ نوعی پارتیشن‌بندی است که در آن یک پایگاه داده بزرگ به بخش‌های کوچکتر تقسیم می‌شود. با این تقسیم‌بندی مدیریت پایگاه داده بسیار بزرگ ما ساده‌تر خواهد شد که این امر منجر به کاهش زمان پاسخ‌دهی می‌شود.

با مکانیزم شاردینگ، بلاکچین اتریوم به بخش‌های جداگانه‌ای تقسیم می‌شود و مسئولیت پردازش هر کدام از این بخش‌ها و داده‌ها بین نودها تقسیم می‌شود.

در حال حاضر پردازش تراکنش‌ها در بلاکچین اتریوم به صورت متوالی است اما با اجرای شاردینگ می‌توان تراکنش‌ها را به صورت موازی پردازش کرد! این یعنی سرعت خیلی خیلی خیلی بیشتر!

بگذارید یک مثال ملموس بزنیم:

اتریوم ۱.۰ مثل یک اتوبان تک لاین است.(اتوبان تک لاین که نداریم، جاده لاغر شلوغ منظور است که ماشین‌ها پشت سر هم قطار می‌شوند.) با اجرای شاردینگ تعداد باندهای این اتوبان زیاد می‌شود و این اتوبان تک لاین تبدیل به اتوبانی چند لاین می‌شود! لاین‌ها هرچقدر بیشتر شوند سرعت بیشتر شده و پردازش‌های موازی سریعتر انجام می‌شوند. به همین سادگی!

۲.      اتریوم ۲.۰ امن‌تر است

اتریوم ۲.۰ با توجه به اصول امنیتی لازم طراحی شده‌است! بیشتر شبکه‌هایی که از مکانیسم اثبات سهام استفاده می‌کنند، دارای یک لیست اعتبارسنج‌های کوچک هستند. این تعداد کم اعتبارسنج‌ها، شبکه را به سمت و سوی متمرکز بودن سوق می‌دهد و بنابراین امنیت آن را با مشکل رو به رو می‌کند.

اما در سمت و سوی اتریوم قضیه خیلی فرق می‌کند!

اتریوم ۲.۰ برای اعتبارسنجی به حداقل ۱۶۳۸۴ اعتبارسنج احتیاج دارد که باعث می‌شود بسیار غیر متمرکز باشد؛ این یعنی اتریوم ۲.۰ امن‌تر خواهد بود.

با این حال، طبق گفته لیور یافه(Lior Yaffe) ، بنیان‌گذار Jelurida و توسعه‌دهنده اصلی بلاکچین‌های Ardor و Nxt، آسیب‌پذیری بالقوه‌ای برای انجام این کار وجود دارد که بر سطح نرخ مشارکت در شبکه تمرکز دارد.

اقدامات امنیتی کد اتریوم  ۲.۰ توسط سازمان‌هایی از جمله شرکت امنیتی بلاکچین Least Authority انجام می‌شود.

بنیاد اتریوم در حال ایجاد یک تیم امنیتی اختصاصی برای اتریوم ۲.۰ برای تحقیق درباره مشکلات احتمالی امنیت سایبری آن است. جاستین دریک، محقق اتریوم ۲.۰ در حساب توییتری خود اظهار داشت که این گروه امنیتی تمامی اقدامات لازم برای ایمن‌سازی اتریوم ۲.۰ را انجام خواهد داد.

روند به روزرسانی اتریوم ۲.۰ چگونه خواهد بود؟

به دنبال یک سری شبکه‌های آزمایشی به نام‌هایTopaz ، Medalla ، Spadina و Zinken که قبل از راه‌اندازی مرحله نخست اتریوم ۲.۰ اتفاق افتاد، راه‌اندازی کامل طی سه مرحله انجام خواهد شد:

فاز صفر، فاز یک و فاز دو

فاز صفر!

اما چرا فاز صفر؟ توسعه‌دهندگان دوست دارند از صفر بشمارند! دوست دارند!

این فاز در روز نخست دسامبر ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد. فازهای بعدی قرار است در سال‌های آتی راه‌اندازی شود.

فاز صفر به عبارتی اجرای بیکان چین(Beacon Chain) است. بیکان چین در حقیقت مرکز عملکرد زنجیره‌های شارد خواهد بود.

نکته مهم این است که زنجیره‌های شارد در این فاز راه‌اندازی نخواهند شد اما بیکان چین با استفاده از یک قرارداد هوشمند اعتبارسنج‌ها را پذیرش می‌کند. همچنین مراحل اولیه مکانیسم اثبات سهام نیز از فاز صفر شروع خواهد شد.

فاز ۱!

فاز ۱، که در سال ۲۰۲۱ به اتمام می‌رسد، زنجیره‌های شارد را ادغام خواهد کرد. انتظار می‌رود این شبکه با ۶۴ شارد یا زنجیره جداگانه (که توان عملیاتی را ۶۴ برابر بیشتر از اتریوم  ۱.۰ می‌کند.) راه‌اندازی شود. در کمترین حالت، سرعت اتریوم ۲.۰، ۶۴ برابر سریع‌تر از اتریوم ۱.۰ خواهد بود. اما به گفته توسعه‌دهندگان اتریوم ۲.۰، با راه‌اندازی فاز ۱، شبکه صدها برابر سریعتر از قبل خواهد شد.

فاز ۱.۵!

فاز ۱.۵ در حقیقت یک به روزرسانی موقت در سال ۲۰۲۱ خواهد بود برای همین آن را جزو مراحل اصلی راه اندازی اتریوم ۲.۰ محسوب نمی کنیم. طی این به روزرسانی شبکه اصلی اتریوم به طور رسمی تبدیل به یک شارد خواهد شد و از مکانیسم اثبات سهام در آن استفاده خواهد شد.

فاز ۲!

در آخرین فاز اتریوم ۲.۰، حساب‌های اتر و قابلیت انتقال و برداشت، انجام انتقال‌ها در شاردهای مختلف، قراردادهای هوشمند و … راه‌اندازی خواهند شد. علاوه بر این، قرار است بستری فراهم شود تا برنامه‌های مقیاس‌پذیر در شبکه اتریوم ۲.۰ نیز ساخته شود. با اجرای فاز نهایی، با پروتکل اثبات کار خداحافظی خواهیم کرد!

جزئیات بیشتری از راه اندازی فاز صفر

همان‌طور که گفتیم، فاز صفر اتریوم ۲.۰ در تاریخ ۱ دسامبر سال ۲۰۲۰ اجرا شد. به عقیده دنی رایان، محقق اصلی بنیاد اتریوم، راز موفقیت اتریوم دو مشارکت بیش از دو سومی کاربران در آن است.

با راه‌اندازی موفقیت آمیز زنجیره بیکان چین، بیش از ۳۰ هزار اعتبارسنج در شبکه اتریوم ۲.۰ سپرده‌گذاری کرده‌اند. بنیاد اتریوم قبل از راه‌اندازی فاز صفر رسماً اعلام کرده بود که برای راه‌اندازی فاز صفر در تاریخ مقرر، لازم است دارندگان اتریوم هرکدام ۳۲ اتر در اتریوم ۲.۰ سپرده‌گذاری کنند.

در مجموع لازم بود حداقل ۵۲۴،۲۸۸ اتر برای راه‌اندازی فاز صفر سپرده‌گذاری شود. ویتالیک بوترین، مغز متفکر اتریوم، در این مرحله ۳۲۰۰ اتر به قرارداد هوشمند بیکان واریز کرد.

در زمان نوشتن این مقاله، اتریوم ۲.۰ با بیش از ۳ میلیون اتر با ارزشی معادل ۵ میلیارد دلار به یکی از سه شبکه برتر سپرده‌گذاری در جهان تبدیل شده‌است.

چگونه راه‌اندازی اتریوم ۲.۰ می‌تواند قیمت اتر را تحت تأثیر قرار دهد؟

به عقیده برخی از متخصصان کریپتوکارنسی، راه‌اندازی اتریوم ۲.۰ دقیقاً همان چیزی است که این رمزارز به آن نیاز دارد. جیمی آنسون، بنیان‌گذار Nifty Orchard در این زمینه گفت:

«هنگامی که اتریوم ۲.۰ آغاز شود و پیشرفت مقیاس پذیری آن نمود پیدا کند، تمامی سؤال‌ها پاسخ داده خواهند شد.»

مقیاس پذیری بیشتر به معنای استفاده بیشتر از اتریوم است که به نوبه خود به معنای تقاضای بیشتر خواهد بود. این موضوع حداقل در تئوری باید قیمت اتریوم را به اوج‌های جدید برساند. انسون در این رابطه گفت:

«وقتی اتریوم ۲.۰ کاملاً راه‌اندازی شود، صد هزار تراکنش در ثانیه انجام خواهد شد. این به معنای تجربه کاملاً یکپارچه برای کاربران خواهد بود.»

در صورت اجرای این موضوع، کارمزد تراکنش‌های اتریوم به میزان قابل توجهی پایین خواهد آمد. به عقیده مت کاتلر، مدیرعامل شرکت Blocknative، افزایش توان شبکه می‌تواند هزینه کارمزدها را پایین ببرد.

به عقیده بسیاری پروژه اتریوم ۲.۰، نقطه عطف مهمی برای اتریوم محسوب شده و در دراز مدت، سوخت موشک اتریوم را فراهم خواهد کرد. پس پیش به سوی اوج‌هایی جدید…

جمع بندی

اتریوم دومین ارز دیجیتال برتر بازار ارزهای دیجیتال می باشد که از زمان ظهورش بسیار پیشرفت کرده است. اتریوم ۲.۰ قرار است به حل مشکلات مقیاس پذیری، سرعت، کارمزدها و کارایی اتریوم بپردازد.

این به روزرسانی قرار است طی سه فاز صفر، یک و دو طی سالیان آینده راه اندازی شود.

قاعدتاً راه اندازی اتریوم ۲.۰ می تواند تاثیر شگرفی روی قیمت آن بگذارد.

سوالات متداول

اتریوم ۲.۰ چیست؟

به روزرسانی برای شبکه اتریوم می باشد و هدف آن افزایش سرعت، کارایی و مقیاس پذیری شبکه اتریوم است.

تفاوت اتریوم ۲.۰ و اتریوم چیست؟

اصلی ترین تفاوت آن تبدیل شدن مکانیزم اثبات کار به اثبات سهام است.