ییلد فارمینگ (Yield Farming) یک مفهوم بسیار پرکاربرد در حوزه دیفای به شمار می‌رود و روشی برای به دست آوردن توکن بیشتر به وسیله خود آن‌هاست. این فرآیند شامل وام دهی (Lending) ارزهای دیجیتال به واسطه قراردادهای هوشمند است.
ییلد فارمینگ (Yield Farming) چیست؟
به طور کلی ییلد فارمینگ به معنای قرار دادن یک دارایی رمزنگاری شده در یک استخر مشارکت و کمک به تامین نقدینگی در یک پلتفرم و در نهایت دریافت پاداش است. دارایی‌هایی که در این پلتفرم‌ها قرار می‌گیرند برای اهداف مختلفی در امور مالی غیرمتمرکز مانند استقراض، وام و تامین نقدینگی استفاده می‌شوند.
ییلد فارمر کیست؟
کسانی که دارایی های خود را با اهداف مختلفی مانند استقراض، وام‌دهی و تامین نقدینگی در استخرهای مشارکت قرار می دهند تا نیازهای سایر سرمایه‌گذاران را برآورده کنند ییلد فارمر نامیده می شوند که برای انجام این کار پاداش دریافت می کنند.
ییلد فارمرها عموما به دنبال بازده سود بیشتر هستند و برای این کار، وجوه‌شان را در پروتکل‌های مختلفی جابه‌جا می‌کنند. در نتیجه، پلتفرم‌های دیفای، دیگر مشوق‌های اقتصادی را برای جذب سرمایه به این حوزه فراهم می‌کنند. درست مانند صرافی‌های متمرکز، نقدینگی بیشتر نیز باعث جذب لیکوئیدیتی بیشتر می‌شود.
منظور از استخر نقدینگی در ییلد فارمینگ چیست؟
استخر نقدینگی یا لیکوییدیتی پول (Liquidity Pool) یک قرارداد هوشمند است که شامل مقداری دارایی رمزارزی است. لیکوییدیتی پول‌ها در ازای تامین نقدینگی در استخر، پاداش دریافت می‌کنند که این پاداش‌ها می‌تواند حاصل کارمزد‌های دریافتی پلتفرم دیفای باشد.
برخی از استخرهای نقدینگی، این پاداش‌ها را به صورت ترکیبی از چندین توکن می‌پردازند. حالا ممکن است این توکن‌های پاداش داده شده، دوباره وارد استخر لیکوئیدیتی دیگری شوند تا پاداش دیگری دریافت شود. این کار همینطور می‌تواند ادامه پیدا کند اما در کل، ایده‌ی اصلی ییلد فارمینگ این است که تنها فرد تامین کننده نقدینگی، با تزریق پول به استخر نقدینگی، پاداش دریافت کند.
انواع پلتفرم‌های ییلد فارمینگ
به طور واضح فقط یک راه ثابت و مشخص برای ییلد فارمینگ وجود نداشته و استراتژی‌های متعددی پیش روی ییلد فارمرها قرار دارد. در حقیقت حتی احتمال تغییر ساعت به ساعت استراتژی‌های Yield Farming نیز وجود دارد، به این معنی که سرعت تغییر و جهش در این حوزه از آنچه تصور می‌کنید بالاتر است.
هر پلتفرم و استراتژی، دارای قوانین و ریسک‌های منحصربه‌فرد خود است. اگر تمایل به فعالیت در دنیای ییلد فارمینگ دارید، می‌بایست با نحوه کار پروتکل‌های لیکوئیدیتی غیرمتمرکز آشنایی پیدا کنید. در ادامه محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین پلتفرم‌های ییلد فارمینگ را معرفی کرده‌ایم و به نحوه‌ی کار آن‌ها پرداخته‌ایم:
۱. یونی‌سواپ (Uniswap)
بهترین تعریف برای یونی سواپ، یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز است. Uniswap برای افراد امکان سواپ و تبدیل توکن‌ها بدون نیاز به شناخت طرفین درگیر را فراهم می‌کند. تامین‌کنندگان لیکوئیدیتی، مقدار برابری از دو توکن را به منظور ایجاد بازار وارد این پروتکل می‌کنند. در ادامه تریدرها، می‌توانند به معامله بر اساس این استخر نقدینگی بپردازند.
تامین‌کنندگان نقدینگی در عوض کار خود، کارمزد تولید شده در استخر تریدرها را دریافت خواهند کرد. Uniswap، به دلیل پایین بودن کارمزد ترید در دل پلتفرم، تبدیل به یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌های سواپ توکن شده است. این پلتفرم نیز در راستای پیاده‌سازی استراتژی‌های ییلد فارمینگ در حوزه دیفای کاربرد فراوانی دارد.
۲. میکر دائو (MakerDAO)
میکر (Maker) یک پلتفرم اعتباری غیرمتمرکز بوده و از تولید دای (DAI) پشتیبانی می‌کند. دای استیبل کوینی که به صورت الگوریتمی ارزشی برابر با دلار آمریکا داشته و از این جهت کمی شبیه به خرید تتر است. هر کاربردی قادر است به وسیله افتتاح صندوق میکر یا میکر والت (Maker Vault)، وثیقه‌های خود نظیر اتریوم، توکن بت (BAT)، یو اس دی کوین (USDC ) یا توکن معادل بیت کوین (WBTC) را قفل کند.
۳. آوه (Aave)
از آوه باید به عنوان یک پروتکل غیر متمرکز وام دهی و وام گیری نام برد. نرخ سود در این پروتکل طبق وضعیت فعلی بازار و به شکل الگوریتمیک مشخص خواهد شد. افرادی که اقدام به ارائه وام به دیگران می‌کنند، در ازای وام دهی وجوه خود، «آتوکن» (aToken) می‌گیرند. حال این توکن‌ها بلافاصله بعد از واریز به پلتفرم، شروع به تولید سود می‌کنند. پلتفرم آوه به عنوان یک پروتکل وام دهی و وام گیری غیر متمرکز، بیشترین کاربرد را در اکوسیستم Yield Farming دارد.
۴. سینتتیکس (Synthetix)
سینتتیکس یک پروتکل دارایی مصنوع است بوده و به کاربران اجازه می‌دهد تا سینتتیکس نتورک توکن (SNX –> Synthetix Network Token) یا توکن اتر را به عنوان وثیقه در این پلتفرم قفل (استیک) کرده و دارایی مصنوعی (Synthetic Asset) متناظر با آن‌ها را تولید کنند.
۵. کامپاند فایننس (Compound Finance)
کامپاند (Compound) یک بازار پول مبتنی بر الگوریتم است بوده و قابلیت ارائه و دریافت وام از طریق دارایی‌های در قالب ارز دیجیتال را امکان‌پذیر می‌کند. هر کاربری دارای یک کیف پول اتریوم می‌تواند به تامین دارایی برای استخر لیکوییدیتی کامپاند پرداخته و در عوض پاداش دریافت کند. نرخ سود و پاداش، بر اساس الگوریتم‌های مبتنی بر عرضه و تقاضا مشخص می‌شوند. پلتفرم Compound را باید یکی از اصلی‌ترین پروتکل‌های اکوسیستم ییلد فارمینگ در حوزه دیفای خطاب کرد.
۶. بلنسر (Balancer)
بلنسر یک پروتکل لیکوئیدیتی بوده و تشابه زیادی با Uniswap و Curve دارد. اصلی‌ترین تفاوت در اینجا فراهم بودن امکان تخصیص شخصی‌سازی شده‌ی توکن‌ها در استخرهای نقدینگی است. این قابلیت سبب می‌شود تا برخلاف نیازمندی ۵۰-۵۰ تخصیص توکن‌ها در Uniswap، تامین کنندگان لیکوییدیتی بتوانند استخر Balancer شخصی خود را بسازند. البته کاملا شبیه به یونی سواپ، تامین کنندگان لیکوییدیتی کارمزد معاملات شکل گرفته در استخرها را دریافت خواهند کرد.
۷. یرن فایننس (Yearn Finance)
یرن فایننس یک اکوسیستم غیر متمرکز با هدف جمع‌آوری سرویس‌های لندینگ (Lending ) و وام دهی مثل آوه، کامپاند و سایر پلتفرم‌ها محسوب می‌شود. این اکوسیستم تلاش می‌کند از طریق جستجوی الگوریتمیک، سودآور‌ترین سرویس‌های وام دهی، قسمت لندینگ توکن‌ها را بهینه کند. در این پلتفرم، وجوه واریزی به yTokens تبدیل شده و برای به حداکثر رساندن سودآوری، به صورت دوره‌ای بالانس می‌شوند. یرن دات فایننس برای کاربرانی که به یک پروتکل انتخاب خودکار استراتژی علاقه دارند، کارایی زیادی دارد.
۸. کرو فایننس (Curve Finance)
کرو فایننس نیز یک پروتکل صرافی غیرمتمرکز بوده و به شکل انحصاری برای سواپ اثربخش استیبل کوین‌ها کاربرد دارد. برخلاف سایر پروتکل‌های مشابه نظیر یونی سواپ (که در بالا به آن اشاره کردیم)، Curve قابلیت سواپ پربازده استیبل کوین‌ها را فراهم خواهد کرد. با توجه به حضور پررنگ استیبل کوین‌ها در ییلد فارمینگ استخرهای کرو بخش بسیار مهمی از ساختار این حوزه محسوب می‌شوند.
ییلد فارمینگ چگونه کار می‌کند؟
سیستم شبیه سیستم وام‌دهی بانک‌ها است. بعضی افراد سرمایه خود را در بانک می‌گذارند و سود دریافت می‌کنند و بعضی دیگر از بانک وام می‌گیرند. با این تفاوت که بانک در این فرایند به عنوان یک واسطه عمل می‌کند و بخش زیادی از سود فرد سرمایه‌گذار را دریافت می‌کند. اما در روش ییلد فارمینگ واسطه‌ای وجود ندارد. بنابراین میزان دسترسی و سود شما به عنوان ارائه دهنده ارز دیجیتال خیلی بیشتر خواهد بود.
نکته مهمی که وجود دارد، نرخ محاسبه پاداش دریافتی ارائه کنندگان نقدینگی است. این نرخ با توجه به نقدینگی موجود در استخر نقدینگی ممکن است کاملا متفاوت باشد. به بیان دیگر می‌توان گفت که نرخ پاداش دریافتی با توجه به عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. به این معنا که در صورت کم شدن نقدینگی یک استخر، پاداش ارائه کننده بیشتر خواهد شد. اما باید توجه کنید که در این صورت، ریسک و خطر بیشتری فرد ارائه کننده نقدینگی را تهدید می‌کند.
ییلد فارمینگ در پروتکل‌ها و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز یا همان دیفای (DeFi) ارائه می‌شود. برخی از برترین پروتکل‌های فارمینگ شامل مواردی مثل Curve Finance ،Aave و Uniswap می‌شود. نکته جالب دیگری که درباره ییلد فارمینگ وجود دارد، رقابت شدید و تنگاتنگ بین ارائه کنندگان نقدینگی است. زیرا هر چه افراد بیشتری درباره استراتژی‌های موجود در این مفهوم بدانند، سود افراد حاضر در آن کاهش پیدا می‌کند.
تفاوت ییلد فارمینگ و استیکینگ ارز دیجیتال
تا حدودی ییلد فارمینگ شبیه به استیکینگ ارز دیجیتال است. اما در پشت پرده، این دو باهم تفاوت‌هایی دارند. در اکثر موارد، Yield Farming یعنی کار با افرادی به نام تامین کنندگان نقدینگی – Liquidity Providers یا به طور خلاصه LP، که با اضافه کردن وجه به استخرهای لیکوئیدیتی کار فراهم آوری نقدینگی را انجام می‌دهند.
